Przeczytaj czym jest analiza interesariuszy, z jakich elementów się składa i jak ją wykonać krok po kroku.
Analiza interesariuszy
Analiza interesariuszy to metoda stosowana do wyjaśniania problemów pojawiających się podczas zarządzania przedsiębiorstwem lub projektem oraz do ich rozwiązywania. Jest ona pierwszym etapem przygotowania matrycy logicznej (metodyka zarządzania cyklem projektu PCM), rekomendowanej przez Komisję Europejską.
Troska o interesariuszy jest ważna także w zarządzaniu organizacją publiczną. Wynika to z faktu, iż organizacje takie działają w upolitycznionym środowisku, które wymaga od menedżerów podejmowania decyzji uwzględniając siłę przetargową najbardziej wpływowych interesariuszy (por. Dyaczyńska, Szymaniec 2012: 120).
Interesariuszem jest osoba, grupa, firma lub inna organizacja, która może wpływać na projekt pozytywnie albo negatywnie. Pojęcie interesariuszy zostało wprowadzone w latach 80-tych XX w. przez R. Edward Freemana (zob. Strategic Management. A Stakeholder Approach). Określał on tym mianem grupy, które mogą wpływać na realizację celów przedsiębiorstwa lub pozostające pod ich wpływem.
Analiza interesariuszy znajduje zastosowanie przede wszystkim w obszarze zarządzania przedsiębiorstwem i zarządzania projektami. Jej główną zaletą jest pragmatyczne podejście do stawianych problemów. Ma służyć ich rozwiązywaniu, zatem do celów analizy interesariuszy zalicza się wskazanie rzeczywistego układu wpływu i władzy. Formalne powiązania również są ważne, ale tylko wtedy jeśli znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości.
Jak zatem wykonać analizę interesariuszy? Jej przygotowanie można przedstawić w kilku krokach:
Etap 1. Zidetyfikuj interesariuszy
Przyjrzyj się otoczeniu firmy lub otoczeniu projektu i zdecyduj kto będzie działał na jego korzyść, a kto może mu zaszkodzić. Interesariuszami są wszystkie strony mające na niego wpływ lub mogące się znaleźć pod jego wpływem. Mogą oni działać na przedsięwzięcie w sposób korzystny lub niekorzystny. Jednych możesz chcieć zaangażować, innych lepiej jest unikać.
Interesariuszy dzieli się na dwie podstawowe grupy: interesariuszy wewnętrznych (np. zarząd, kadra kierownicza, grupy i reprezentacje pracownicze, pracownicy) i interesariuszy zewnętrznych (np. klienci, pośrednicy, podwykonawcy, udziałowcy, inwestorzy, banki, władze samorządowe, media, opinia publiczna, związki zawodowe, stowarzyszenia branżowe, konkurenci). W zależności od potrzeb można dokonać podziału na podgrupy.
Sporządź dokładną listę interesariuszy.
Etap 2. Przygotuj szczegółowy opis
Wskazanych wyżej interesariuszy musisz szczegółowo opisać. Niezbędne będzie określenie jakie są interesy (potrzeby, problemy, oczekiwania) każdego z nich, podstawa według której mogą się domagać ich uwzględnienia i przewidywany sposób, w jaki będzie następowała ich realizacja.
Możesz posłużyć się poniższą tabelą:
| Lp. | Interesariusze | Charakterystyka | Opis interesów związanych z projektem | Podstawa realizacji interesów | Przewidywana realizacja interesów |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | |||||
| 2. | |||||
| 3. | |||||
| 4. | |||||
| 5. | |||||
| … | |||||
| … | |||||
| … |
Etap 3. Ocena siły wpływu
Różni interesariusze będą mieli inną siłę wpływu. Wynika to stąd, że dysponują odmiennymi zasobami, statusem itp. Możesz ich podzielić na tych z większą siłą oddziaływania i mniejszą (żeby wiedzieć o kogo w pierwszej kolejności masz zadbać). Zwykle wyróżnia się: interesariuszy strategicznych, interesariuszy drugorzędnych i interesariuszy pozostałych.
Jeśli masz kłopot z zapisem i nie chcesz tworzyć osobnego podrozdziału, podział ten możesz uwzględnić w tabeli powyżej, ale dokonaj go post factum.
Etap 4. Określ stanowisko interesariuszy
Zastanów się jakie będzie stanowisko interesariuszy wobec projektu. Weź pod uwagę zarówno argumenty za, jak też argumenty przeciw. Projekt lub firma mogą być traktowane przez tego samego interesariusza jako szansa i zagrożenie, np. wprowadzenie innowacyjnego produktu może być dla wyższej kary kierowniczej szansą do rozwoju, ale też zagrożeniem gdyby okazało się, że jej kompetencje są niewystarczające.
| Lp. | Interesariusze | Argumenty za | Argumenty przeciw |
|---|---|---|---|
| 1. | |||
| … | |||
| … |
Niektóre z pojawiających się problemów lub zadań do wykonania, mogą zaktywizować więcej niż innego interesariusza. Wynika to stąd, że jakiś aspekt jest zagrożeniem dla pewnej grupy. W ten sposób siła wpływu interesariuszy może rosnąć, kiedy zajmą wspólne stanowisko. Przyjrzyj się gdzie może zaistnieć takie niebezpieczeństwo.
Nie musisz przeprowadzać tej analizy w przypadku interesariuszy mniej znaczących.
Etap 5. Zidentyfikuj interesy szkodzące (blokujące) i zaplanuj przeciwdziałanie
W niektórych miejscach powyższej analizy zaobserwowałeś (zaobserwowałaś) już występowanie interesów, które mogą zaszkodzić przedsięwzięciu. Może to być, np. obawa przed zmianą, promowanie konkurencji itp. Teraz musisz je wypisać, wraz ze wskazaniem których interesariuszy dotyczą, a następnie przedstawić działania, które należy podjąć. Oznacza to np. przeprowadzenie akcji informującej wśród mieszkańców o nowym przedsięwzięciu budowlanym, uprzedzając negatywny artykuł w mediach lub uzgodnienia z organizacjami ekologicznymi zanim nastąpi protest itp.
Przykłady
