Esej naukowy: Jak napisać esej naukowy (akademicki)?

9 lat ago

Esej naukowy: Jak napisać esej naukowy (akademicki)?

Sprawdź czym jest esej naukowy (akademicki), jak go napisać, z jakich elementów się składa, zapoznaj się z przykładem eseju naukowego.

Zob. także: Esej szkolny

Esej naukowy (akademicki)

Esej to „szkic filozoficzny, naukowy, krytyczny, moralistyczny, zwykle pisany prozą, w którym autor w sposób swobodny, a zarazem kunsztowny, rozwija interpretację jakiegoś zjawiska lub roztrząsa problem, nie maskując subiektywności przyjętego punktu widzenia” (Podręczny słownik terminów literackich 1998: 84). Według Słownika języka polskiego (sjp.pwn.pl 27.01.2016) esejem jest krótka rozprawa naukowa lub literacka ujmująca temat w sposób subiektywny.

Ze względu na kryterium kompozycji wyróżnia się esej formalny i esej nieformalny. Esej naukowy, zwany również esejem akademickim, jest zaliczany do esejów formalnych ze względu na konsekwentnie prowadzony wywód, logiczną argumentację, precyzyjną kompozycję tekstu (por. Kaliszewska 2009: 37).

Zastosowanie eseju naukowego jest szerokie. Może on służyć do wypowiadania poglądów kontrowersyjnych, które znajdują się poza głównym nurtem nauki, może być autonomiczną formą prezentacji sądów, w której ważna jest nie tylko treść, lecz także artystyczna forma albo pełnić funkcję popularyzatorską (por. Jarzębski 1991: 79-80).

Esej nie ma sztywnej kompozycji. Jest to utwór o charakterze refleksyjnym, stosowany przez bardziej doświadczonych naukowców oraz… studentów piszących pracę na zaliczenie. Autor występuje zwykle w pierwszej osobie.

Wskazówki

Przeanalizuj temat i zastanów się nad swoim własnym zdaniem;
We wstępie postaraj się zaciekawić czytelnika, możesz przytoczyć jakieś zaskakujące stwierdzenie, anegdotę itp.;
Celnie dobierz argumenty;
Wykaż się specjalistyczną wiedzą z dziedziny, o której piszesz;
Staraj się być oryginalny – odwołaj się do mniej znanych dzieł, wybierz mniej znane cytaty, połóż nacisk inny aspekt problemu;
Przedstawiane fakty, opinie i teorie muszą być wiernie oddane – nie ma tutaj miejsca na fikcję;
Zachowaj logikę wywodu – istnieją dwie metody porządkowania argumentów: dedukcyjna (od twierdzeń ogólnych do pojedynczych przykładów) i indukcyjna (od szczegółów do uogólnień);
Ważny jest styl wypowiedzi;
Unikaj subiektywnych opinii i dygresji (chyba że ma to być esej nieformalny), a swój indywidualizm ogranicz do sposobu przedstawiania problematyki;
Z reguły jeden argument przypada na jeden akapit;
Rozwinięcie eseju akademickiego powinno zawierać co najmniej 3 akapity;
Esej ma tworzyć spójną całość.

Praca nad esejem

Przeanalizuj temat – upewnij się, że rozumiesz temat i pytanie, które zadano. Określ swoje stanowisko;
Zbierz materiał – zapoznaj się z literaturą na dany temat, przejrzyj prasę, materiały video, wywiady itp. Inspirująca może być rozmowa z osobami zajmującymi się tematem;
Sporządzaj notatki – na bieżąco sporządzaj notatki, zapisuj swoje spostrzeżenia. Twoja pierwsza reakcja na dany materiał może być najbardziej interesująca;
Zaplanuj esej – spróbuj odpowiedzieć na zadane pytanie i uporządkuj to w punkty. Sprawdź czy odpowiedź jest wyczerpująca i czy nie odchodzisz od tematu. Uporządkuj tezy, argumenty i przykłady;
Rozpocznij pisanie – napisz wstęp, przedstaw kolejne argumenty w logicznym porządku, podpieraj się zebranymi materiałami (odwołuj do literatury, badań itp.), wyciągnij wnioski i odnieś krytycznie do problemu, który rozważałeś (rozważałaś).

Układ 1

Wstęp – wskazanie na odpowiedni aspekt pytania, definicje głównych terminów i zarys zagadnień, o których będzie mowa;
Rozwinięcie – omówienie kolejnych zagadnień w oparciu o zebrany materiał, odniesienie się do wybranych prac, teorii i koncepcji, przedstawienie argumentów potwierdzających zdanie autora. Można również omówić dwie linie argumentacyjne (za i przeciw) i przeprowadzić dyskusję;
Wnioski – podsumowanie głównych argumentów eseju, określenie czy teza została uznana za prawdziwą czy nieprawdziwą, wskazanie praktycznych konsekwencji.

Układ 2

Model został zaczerpnięty z artykułu Esej – prostota angielskiej prozy w pigułce Przemysława Kaszubskiego. W Polsce przyjmuje się luźniejsze zasady, co do kompozycji i wykonania eseju.

I. Wstęp
1) Zdanie otwierające.
2) Teza (główny cel pracy).
3) Zdania sygnalizujące kolejne argumenty (akapity) na poparcie tezy.

II. Rozwinięcie
Akapit 1. (Argument główny 1.).
1) Zdanie główne (temat akapitu).
2) Argument A popierający zdanie główne.
3) Argument B popierający zdanie główne.
……………………
(4. Zreasumowanie, jeśli akapit jest długi)
Akapit 2. (Argument główny 2.).
1) Zdanie główne (temat akapitu).
2) Argument A popierający zdanie główne.
3) Argument B popierający zdanie główne.
……………………
(4. Zreasumowanie, jeśli akapit jest długi)

III. Zakończenie
1) Przypomnienie tezy oraz argumentu 1., argumentu 2. itd.
2. Szersze wnioski wynikające z udowodnionej tezy.