Ankieta: Jak opracować ankietę?

Na skróty: Wskazówki · Układ · 1. Część adresowo-tytułowa · 2. Część merytoryczna (zestaw pytań) · 3. Część metryczkowa · Ankieta krok po kroku – proces powstawania · Przykład

Ankieta krok po kroku – proces powstawania

1. W celu poprawnego zaprojektowania kwestionariusza musisz określić jakich informacji będziesz szukać, czego chcesz się dowiedzieć. Chodzi o to, abyś określił(a) problem badawczy, czyli to co chcesz przebadać. Mogą Cię zainteresować, np. problemy życia w dużym mieście, powód dla którego klienci kupują produkt A, co skłania ludzi do zmiany miejsca zamieszkania, dlaczego uprawiają określony sport itp.

   

2. Zastanów się czy to będzie krótkie badanie, w którym pytasz o fakty, czy też bardziej skomplikowane badanie postaw? Innymi słowy dokładnie przemyśl, co chcesz osiągnąć za pomocą swoich badań. Jeśli chcesz wiedzieć ile razy w tygodniu ktoś wychodzi pobiegać, ile mu to zajmuje czasu, ile kilometrów przebiegł, to prawdopodobnie wystarczy tylko kilka prostych pytań. Jeśli natomiast dodałbyś (dodałabyś) powody dla których biega, z czego to wynika, co chce osiągnąć, czy ma na to wpływ jego sytuacja życiowa lub zawodowa, to kwestionariusz Twojej ankiety się rozrasta.
   
   Ponadto dużo łatwiej pyta się o fakty, niż o postawy, ponieważ fakty są czymś obiektywnym, respondent jest kobietą lub mężczyzną, ma ileś lat, biega 3 razy w tygodniu itp. Trudniej zapytać o jego subiektywne doświadczenia, przekonania, preferencje, uprzedzenia, obawy itp.

   
3. Zapoznaj się z tym, co napisano na dany temat. Do większości zagadnień już powstała stosowna literatura i nie ma sensu wyważać otwartych drzwi. Zapoznanie się z dostępną wiedzą pomoże Ci uniknąć błędów, które mógłbyś (mogłabyś) popełnić, podpowie co jeszcze uwzględnić i dlaczego. Jeśli nie dysponujesz odpowiednimi źródłami pisanymi, zapytaj osoby uznawane za ekspertów (możesz z nimi przeprowadzić wywiad swobodny i również uwzględnić tę metodę w swoim planie badań).

   

4. Wypisz w punktach wszystkie kwestie, których chcesz się dowiedzieć, czy też wszystkie hipotezy, które chcesz sprawdzić (np. ludzi dorosłych do uprawiania sportu zachęcają znajomi). Mogłeś (mogłaś) to zrobić już podczas wykonywania poprzednich punktów. Teraz jednak zbierz to w jednym dokumencie.

   

5. Określ kogo obejmiesz badaniem. Inne pytania zadasz dorosłemu niż dziecku, górnikowi niż studentowi filologii itp. Uwzględnij dostępność osób badanych, kiedy możesz się z nimi spotkać i gdzie. Pomyśl czy do Twojego badania trzeba dobrać próbę i jak to zrobić, aby uwzględnić wszystkich respondentów, których chcesz objąć badaniem.

   

6. Zdecyduj jakiego rodzaju ankietę chcesz przygotować. Czy będzie to ankieta pocztowa, audytoryjna, bezpośrednia, internetowa? Jest to w znacznej mierze determinowane wyborami, których już dokonałeś (dokonałaś), np. jeśli chcesz przebadać maratończyków, możesz rozdawać ankietę podczas maratonu, jeśli Twoi respondenci są trudno dostępni, możesz wysłać im ankietę pocztą albo wykorzystać internet itp.

   

7. Do każdego wypisanego przez siebie zagadnienia (patrz: punkt 4), sformułuj odpowiednie pytania. Takie, które dotkną istoty problemu, a jednocześnie nie będą sugerowały respondentowi odpowiedzi i będą dla niego jasne. Powinny być dostosowane do jego wiedzy. Seria powiązanych ze sobą pytań, tworzy moduł.
   
   Określ kolejność modułów i występujących w nich pytań, tzn. pytania muszą być ze sobą logicznie powiązane i uwzględniać możliwe reakcje respondentów. Wewnątrz modułów pytań zastosuj strategię lejka lub odwróconego lejka.

   

8. Wybierz formę odpowiedzi. Zdecyduj się czy zastosujesz pytania otwarte, czy zamknięte (takie gdzie respondent wybiera z różnych możliwych wariantów). Zaproponowane przez Ciebie odpowiedzi mogą sprowadzać się do: Tak, Nie. Czasami warto również zastosować skale mierzące intensywność postawy (np. skala Likerta: zdecydowanie tak, raczej tak, raczej nie, zdecydowanie nie) lub zaproponować różne warianty odpowiedzi, z których respondent wybiera tą, która jest mu najbliższa.

   

9. Przetestuj kwestionariusz. Bywa, że jakieś pytanie jest niejasne, niepoprawnie sformułowane, kolejność pytań jest niewłaściwa, pytania nie są dostosowane do możliwości respondentów, czy kafeteria (warianty odpowiedzi) nie jest wyczerpująca. Aby wyeliminować tego typu błędy, osoba która skonstruowała kwestionariusz powinna najpierw przetestować go na sobie, później na innych osobach z otoczenia, ewentualnie na niewielkiej próbie, zanim zacznie się badanie właściwe. Wprowadź poprawki do kwestionariusza.

   

Po przejściu wskazanych wyżej kroków, powinieneś (powinnaś) dysponować gotowym kwestionariuszem ankiety (lub też kwestionariuszem wywiadu), dzięki któremu będziesz w stanie znaleźć odpowiedź na postawione na początku pytanie, pewien problem będący powodem podjęcia badań oraz będziesz wiedzieć kogo należy przebadać i dlaczego.

Przykłady

• Kwestionariusz ankiety: Tatuaże i tatuowanie się (wypełnia respondent)
• Kwestionariusz ankiety: Opinie na temat rynku treści wideo w Internecie (wypełnia respondent)
• Kwestionariusz ankiety: Opinie o działalności konkurencyjnej pracownika wobec pracodawcy (wypełnia respondent)
• Kwestionariusz ankiety do badania opinii na temat polityki w Polsce (wypełnia respondent)
• Kwestionariusz ankiety: Jak korzystamy z Internetu: Kompetencje w zakresie wyszukiwania informacji (wypełnia respondent)
• Kwestionariusz wywiadu do badania opinii mieszkańców miasta i gminy (wypełnia ankieter)
• Kwestionariusz wywiadu do badania: Migracje wewnętrzne wśród Polaków (wypełnia ankieter)

Komentarze