Temat: To człowiek człowiekowi potrzebny jest do szczęścia. Odnieś się do tezy na podstawie przykładów z literatury, historii lub sztuki.

Człowiek nie jest istotą stworzoną do samotności. Wręcz przeciwnie. Każdy socjolog przyzna, że ludzie potrzebują siebie nawzajem. Oczywiście nie chodzi tylko o akceptację, wspólnie spędzany czas czy przyjacielskie rozmowy wieczorową porą. Ludzie szukają przyjaciół, z którymi będzie pewniej kroczyło się wyboistą drogą życia.

Bohaterowie literatury kreowani są czasem na samotników. Jednak większość utworów literackich przedstawia nam życie przeróżnych bohaterów, którzy szczęścia nie są w stanie osiągnąć bez drugiego człowieka.

Pierwszym przykładem literackim jest Ebenezer Scrooge z „Opowieści wigilijnej”. Ten starszy urzędnik nie przepada – delikatnie mówiąc – za świętami Bożego Narodzenia. Nie lubi świętować z rodziną. Relacje z ludźmi zepchnął na plan drugi. Wmawia sobie, że nie potrzebuje innych. Nie chce się przyznać do tego, iż stał się urzędnikiem – starym tetrykiem. Ebenezer ma jednak uczucia, dość dobrze zamaskowane pod grubym płaszczem obojętności. Świadczy o tym wizyta duchów, które nawiedzają starca we śnie. Duch Przyszłości to lęki, które drzemią na dnie duszy bohatera. Świadomość tego, że po śmierci nikt nie będzie go dobrze wspominał, jest przerażająca. Ta wizja najbardziej przemówiła do skostniałego serca Scrooge’a. Właściciel kantoru przechodzi wielką przemianę na oczach czytelnika. W ostatnich scenach tej opowieści widzimy jak główny bohater świętuje wraz z bliskimi, a na jego twarzy zagościła, niewidziana od lat, radość. Właśnie dlatego, że ktoś o niego zawalczył, Ebenezer jest w końcu prawdziwie szczęśliwy.

Gdyby prześledzić historię świata, to wiele razy spotkamy opisy różnych wojen, bitew. Takie wydarzenia nigdy nie niosą ze sobą nic dobrego. Strach przed śmiercią, lęk o najbliższych wypełnia wtedy każdy dzień. Trzeba żyć z nadzieją na przetrwanie złego czasu. Oczekiwanie na wolność czy pokój jest niezwykle trudne, ale łatwiejsze, gdy obok znajduje się ktoś bliski. Wiedzieli o tym bohaterowie „Kamieni na szaniec” czy „Opowiadań” Tadeusza Borowskiego. Alek, Zośka i Rudy to pseudonimy postaci autentycznych, dlatego ich życiorysy możemy uznać za dobry przykład z historii. Walczą mimo przewagi wroga, bo wierzą, że razem się uda. Wspólnie widzieli w tym sens. Samotnie nie mieliby siły ani odwagi, by cokolwiek zrobić. Wojna to czas, w którym niełatwo być szczęśliwym. Oni potrafili to szczęście znaleźć w gruzach zniszczonego miasta, ponieważ mieli siebie nawzajem. Przyjaźń dawała im nadzieję.

Ostatnim przykładem będzie mitologiczna Demeter. Jest to jedna z najbardziej rozpaczających matek w literaturze. Gdy zniknęła Kora, Demeter z żalu i bólu mści się na ludzkości, czego efektem jest nieurodzaj ziemi. To dotkliwa kara, ale skuteczna. Szczęściem dla bohaterek staje się czas, który mogą spędzić wspólnie. Relacja, więź matki z córką jest tak silna, że gdy zostaje osłabiona przez nieobecność Kory, staje się dla nich niemożliwa do zniesienia.

Trudno jest zdefiniować szczęście. H. Sienkiewicz mówił, że „szczęście jest wszędzie tam, gdzie je człowiek widzi”. Wszystkie powyżej przedstawione przykłady pokazują, że istotą ludzkiego szczęścia jest obecność drugiego człowieka obok.

Temat: W jaki sposób autorzy w różnych czasach ukazują motyw pijaństwa? Omów zagadnienie na podstawie satyry Ignacego Krasickiego pt. „Pijaństwo” oraz innego tekstu kultury.

O wadach i zaletach ludzkich napisano już wiele. Dlatego też temat pijaństwa nie jest obcy pisarzom, więc warto prześledzić, jak został omówiony przez autorów różnych epok. Jednak zanim przejdę do konkretnych przykładów, postawię tezę, iż pijaństwo w literaturze pokazane jest w negatywnym świetle. Alkohol towarzyszył biesiadnikom czasów antycznych, o czym możemy przeczytać w dziele Henryka Sienkiewicza pod tytułem „Quo Vadis”. Nie jest obcy alkohol poetom Młodej Polski. Wiadomo, że wielu z nich nie napisało tekstu zanim nie wychyliło kieliszka. Procentowe trunki towarzyszyły ludziom od dawna i obecne są w ich życiu do dziś. Jest to więc poniekąd oczywiste, że prędzej czy później pijaństwo stanie się tematem, który podejmą artyści słowa, bez względu na epokę.

Na początku przywołam satyrę Ignacego Krasickiego pt. „Pijaństwo”. Przedstawia ona typowego szlachcica Sarmatę ukazanego w krzywym zwierciadle. Nasz bohater po spożyciu alkoholu w nadmiarze odczuwa dyskomfort, czyli – mówiąc potocznie – ma kaca. W rozmowie ze spotkanym znajomym opowiada jednak jak to trudno było mu odmówić picia, bo bardzo wiele okazji się nadarzyło. No bo przecież były imieniny żony, zatem bez toastów się nie obyło. Innym pretekstem stały się odwiedziny gości. Sarmacka gościnność wiąże się z bogato zastawionym stołem, na którym oprócz smacznych potraw nie może zabraknąć alkoholu. Nikogo nie dziwi, że po takim „procentowym” maratonie pojawiają się niestrawności, na które oczywiście najlepszym lekarstwem jest mocno procentowy trunek. „Upiłem się onegdaj…nie żal mi było tego” – słowa te świadczą o braku samokrytycyzmu, bo alkohol można (nawet trzeba) spożywać z umiarem. Skutki dla bohatera są oczywiste. Jednak nie potrafi leczyć działań niepożądanych, tylko znowu sięga po hanyżek, tłumacząc, że „trochę nie zawadzi’. Potem pojawią się kompanii z poprzedniej uczty, zatem kolejna okazja do degustacji wina. Opróżnianiu kolejnych butelek trunku towarzyszą dyskusje z biesiadnikami na tematy polityczne, a wiadomo, że problemów do przedyskutowania było wiele. Gdy biesiadnicy są już pijani, dochodzi do bijatyki z użyciem szabel i butelek, a gospodarz w efekcie ma rozbitą głowę. Niestety, to nie zniechęca go do alkoholu. Nasz bohater świadomy jest swojej wady i nawet przedstawia znajomemu argumenty przemawiające za tym, by trunki pić z umiarem. Cóż, jeśli na ten moment one nikogo nie przekonują. Opowieść kończy się słowami:” idę napić się wódki”, co jednoznacznie oznacza, że teoria mija się z praktyką. Ignacy Krasicki chciał uświadomić Polakom, że pijaństwo i skłonność do awantur idą w parze. Widział w tym duecie wad podstawową przyczynę upadku Rzeczpospolitej.

Innym przykładem potwierdzającym tezę zawartą we wstępie pracy będzie utwór „Mały Książę”. Antoine de Saint Exupéry poznaje czytelników z wieloma bohaterami, których tytułowy bohater odwiedza na swych planetach. Jednym z nich jest Pijak. W rozmowie w Małym Księciem otwarcie przyznaje, iż pije, żeby zapomnieć o tym, że się wstydzi… A wstydzi się, rzecz jasna, tego, że pije. Jak widzimy pijaństwo ukazane tutaj jest jako wada, która wręcz więzi człowieka, nie pozwalając mu na zerwanie z nałogiem. Nawet świadomość wstydu jest zbyt słaba, by pomóc bohaterowi wyjść z tego błędnego koła. Mały Książę nie rozumie Pijaka. Oczywiście „Mały Książę” to baśń filozoficzna, która odkrywa wiele prawd moralnych dotyczących ludzi. Literacki obraz dorosłych widziany z perspektywy dziecka jest smutny, ale prawdziwy.

Ostatnim literackim obrazem, jaki chcę przywołać, jest „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego. W powieści pijakiem, nad którym się pochylimy jest Marmieładow. Akcja wydarzeń dzieje się w Rosji. Petersburg przedstawiony przez Dostojewskiego jest miastem, które nie zachęca do odwiedzin. To miejsce jest wylęgarnią typów spod ciemnej gwiazdy. Marmieładow jest słaby psychicznie. Pracował jako urzędnik, ale został zwolniony. Zaczął pić z rozpaczy. Potem znalazł nową pracę, ale uwięziony w mackach nałogu, traci posadę. Alkoholizm go zniszczył. Ale nie tylko jego. Skutkiem nałogu bohatera jest ciężka sytuacja rodzinna. Jego córka Sonia prostytuuje się, by utrzymać rodzinę. Postawiona w trudnej sytuacji, nie widzi innego rozwiązania. Jakby tego było, bezrobotny ojciec wyłudza od niej zarobione pieniądze na alkohol. Alkoholizm starego Marmieładowa wpływa destrukcyjnie na najbliższych. Ostatecznie kończy jak wielu jemu podobnych – ginie pod kołami wozu konnego.

Literatura kształtowała postawy społeczne. Dzisiaj często robią to media, ale zanim one powstały, taką rolę pełniła literatura. Bardzo dobrze, że poeci i pisarze bez względu na szerokość geograficzną czy epokę, w której żyli, zgodnie piętnowali wady ludzkie.