Jak składać kondolencje w formie pisemnej

Różne są formy wyrażania kondolencji. Można je składać w sytuacji bezpośredniego kontaktu z odbiorcą, np. za pomocą słów: wyrazy współczucia, moje kondolencje. Czasami właściwsze wyda się milczenie i uścisk dłoni. Innym razem potrzebny jest kontakt pisemny i wtedy przygotowuje się kartę lub list z kondolencjami.

Czym są kondolencje

Kondolencje to wyrazy współczucia z powodu jakiegoś nieszczęścia, najczęściej śmierci. Obecnie kondolencje składa się wyłącznie z powodu śmierci, a inne ich zastosowanie byłoby traktowane jako nietakt. Nie zawsze tak było i składano kondolencje także z innych powodów, np. choroby, niepowodzenia w interesach lub przemarszu wojska przez czyjeś dobra (Cybulski 2003: 224).

Dokonała się jeszcze inna zmiana. Współcześnie kondolencje coraz częściej wyrażają ubolewanie, żal. Nastąpiło więc przesunięcie znaczenia z odbiorcy, któremu należy się współczucie, na nadawcę mówiącego o własnych emocjach. Uważa się, że jest to powiązane z tendencją do eliminowania śmierci z dyskursu publicznego (zob. Ariès 1989), żałoba stała się czymś prywatnym, indywidualnym. Jednak zbyt duże koncentrowanie się na sobie może nie być dobrze przyjęte przez rodzinę i przyjaciół zmarłego, którym te kondolencje składamy.

Istotne jest także rozróżnienie, czy są to kondolencje nieformalne, czy oficjalne. W przypadku tych ostatnich wskazany jest bardziej formalny język.

Trochę historii

Od XVIII w. kondolencje są postrzegane jako gatunek tekstu. Potwierdza to choćby zdanie z „Listów” Ignacego Krasickiego: Trzebaby pisać do niego list pocieszalny, zarywający na to, co zowiemy kondolencyą. Wspomniany list pocieszający był formą wyrażania współczucia w szerszym znaczeniu, opisanym wyżej.

Sposoby przekazywania kondolencji zmieniały się wraz z postępem technicznym. Wysłać można już nie tylko list, ale też bilecik, telegram, depeszę. Rozwój możliwości komunikacji międzyludzkiej umożliwiał przekazywanie kondolencji coraz szybciej, a pośpiech w tej sytuacji jest jak najbardziej wskazany. Kondolencje można również publikować w czasopismach, księgach kondolencyjnych, a nawet w Internecie.

Wraz z tymi zmianami pojawiła się tendencja do skrótowości, co wynikało z ograniczonego miejsca na wyrażenie słów pocieszenia i wsparcia. Obecnie najbardziej rozbudowaną formą kondolencji jest list kondolencyjny, który zastąpił list pocieszający.

Budowa listu kondolencyjnego

Nie każdy wie, jak składać kondolencje. List z kondolencjami jest zbudowany z trzech głównych części. Pierwsza z nich zawiera wyrazy współczucia i żalu z powodu nieszczęścia. Druga to odniesienie się do osoby zmarłej, wspominanie jej zalet. W trzeciej części należy zawrzeć kilka pokrzepiających słów do rodziny oraz ofertę pomocy.

Warto nawiązać do faktu otrzymania wiadomości o śmierci. List powinien mieć charakter osobisty. Dobrze widziane będzie, aby napisać coś od siebie, wspomnieć zasługi zmarłego oraz relację jaka łączyła z nim nadawcę, dodać wyrazy solidarności z rodziną w obliczu nieszczęścia. Nie wolno zapominać o zwrotach grzecznościowych.

Mówienie lub pisanie o śmierci jest trudne. Trzeba pamiętać o życzliwości, wykazać się wyczuciem i delikatnością, umiejętnie wyrazić współczucie. Nie należy wspominać o dawnych urazach, nie roztrząsać problemów, które się pojawiły lub trudnych chwil przed śmiercią zmarłego. Sztuka pisania kondolencji sprowadza się do empatii, tzn. nie wypowiadania czegoś, czego sami nie chcielibyśmy usłyszeć w takiej sytuacji.

Artykuł powstał we współpracy z portalem Bluneral, umożliwiającym porównanie cen i wybór zakładu pogrzebowego.

BIBLIOGRAFIA

1. Ariès, Philippe. 1989. Człowiek i śmierć. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
2. Cybulski, Marek. 2003. Obyczaje językowe dawnych Polaków: formuły werbalne w dobie średniopolskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Komentarze