Przez większość Polaków rok 1989 uważany jest za przełomowy w powojennej historii Polski, to właśnie 4 czerwca tego roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory oraz odbyły się obrady tzw. Okrągłego Stołu. W końcu po wielu latach rządów PZPR do Polski miała powrócić demokracja. Zmiany polityczne, które zaszły w tamtym okresie miały ogromny wpływ na wiele różnych dziedzin życia obywateli Polski.
W Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej kontrolę nad mediami masowego przekazu, w tym nad prasą, sprawował rząd. Nad wszystkim czuwała zaś Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Znaczącym instrumentem wykorzystywanym przez komunistyczną władzę do kontroli mediów był Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk, który był odpowiedzialny za cenzurę prewencyjną. Za pomocą cenzury komuniści mogli bez problemu pozbywać się niewygodnych dla siebie treści, a dzięki Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”, rządzący mogli wydawać własne tytuły prasowe. Spośród wydawanych przez rządzących tytułów możemy wymienić „Trybunę Ludu”, „Rzeczpospolitą” czy też „Dziennik Ludowy”.
Łącznie w okresie PRL wydawano w Polsce trzynaście ogólnopolskich dzienników. Warto również zaznaczyć, że aby powołać nowy tytuł prasowy należało otrzymać koncesję, w praktyce oznaczało to, że to władza decydowała o wydaniu takiej koncesji, dlatego też nie mogło być mowy o prasie niezależnej od ówczesnej władzy. Prasa krytyczna wobec komunistycznych rządów mogła być kolportowana jedynie poza oficjalnym obiegiem wydawniczym. Zmiany polityczne, które dokonywały się podczas obrad Okrągłego Stołu miały bezpośredni wpływ na kształt rynku prasy codziennej. To właśnie podczas tych obrad przedstawiciele opozycji ustalili wraz z ówczesną władzą kilka ważnych decyzji dotyczących rynku prasowego.
Jednym z podstawowych elementów porozumienia dotyczącego mediów miało być zniesienie cenzury. Rok po obradach Okrągłego Stołu, a dokładnie 11 kwietnia 1990 roku parlament uchwalił ustawę, na mocy której doszło do likwidacji Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk, kończąc formalnie działalność cenzury prewencyjnej. Chociaż cenzura działała jeszcze do 6 czerwca 1990 roku, to ostateczne zniesienie kontroli było jednym z najważniejszych czynników pozwalających na rozwój demokratycznej i pluralistycznej prasy codziennej.
Kolejnym ważnym krokiem mającym unormować polski rynek prasowy było uchwalenie 22 marca 1990 roku ustawy, na mocy której zlikwidowano Robotniczą Spółdzielnie Wydawniczą „Prasa-Książka-Ruch”, dzięki czemu mógł rozpocząć się proces prywatyzacji wydawanych przez nią tytułów. Należy zauważyć, że tytuły wydawane do tej pory przez Spółdzielnie musiały dostosować się do zasad wolnego rynku, co jak pokazał czas w pełni udało się tylko nielicznym.
/NT/
Komentarze
